معاونت پژوهش مدرسه تخصصی الزهراء (سلام الله علیها) اهواز با همکاری پژوهشکده زن و خانواده قم اقدام به برگزاری نشست علمی پژوهشی با موضوع «تبیین فقهی حضور اجتماعی زنان براساس الگوی سوم مسلمان» با حضور حجت الاسلام آقای مهدی سجادی امین (عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده) به صورت مجازی روز سه شنبه مورخ ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ نمود.
حجت الاسلام سجادی امین مباحث الگوی سوم زن مسلمان را با اهمیت دانستند و در تبیین آن فرمودند که این موضوع از موضوعات مهمی است که مقام معظم رهبری به عنوان دیده بان نظام و حکومت در سخنرانی های متعدد در ابعاد مختلف فقهی و دینی مورد دقت و تتبع قرار دادهاند. در واقع نظام سیاسی ما برای اینکه متهم به ناکارآمدی نشود باید به منظور تبیین ابعاد مختلف در مسئله زنان که تاکنون مورد هجمههای گوناگون از سوی اندیشههای غیردینی و غربی قرار گرفته است با درنظر گرفتن آموزههای دینی و فقهی به دفاع و نقد بپردازیم.
ایشان در ادامه فرمودند که مسئله زنان در طول تاریخ از جریانات مهمی است که در ادوار مختلف غالب و رایج بود و آن این است که زن در جوامع غیراسلامی قبل از ظهور پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) همچون ایران باستان، عربستان و غیره مورد ظلم و ستم واقع میشد. با ظهور اندیشه اسلامی و دینی به حقوق زن از همه جوانب پراخته شد به طوریکه در این زمان لازم است با اندیشه های ناصحیح مبارزه کرد؛ لذا الگوی سوم زن مسلمان توانسته است نه راه افراط را پیش بگیرد و نه راه تفریط. در واقع باید گفت که خداوند متعال در آموزههای دینی (آیات و روایات) رسالت اصلی را به زن گوشزد میکند یعنی از زن میخواهد بنا بر وظیفهی خودش مسیر خلقت و رشد و کمال را طی نماید و در این مسیر هم الگوهایی معرفی می کند؛ همچون حضرت مریم(سلام الله علیها) و آسیه همسر فرعون که تنها مربوط به زنان نیستند و مردان را هم شامل میشود[۱]. از سوی دیگر معرفی الگوها در روایات متعددی از ائمه (ع) هم قابل مشاهده است. مانند روایتی که امام زمان(علیه السلام) بیان میکنند که الگو و اسوه ی حسنه من حضرت زهرا(سلام الله علیها) است. بنابراین وقتی در نگاه بدوی آموزههای دینی را در نظر بگیریم تفاوتهای بین مرد و زن را مشاهده میکنیم و تصور میکنیم تناقص وجود دارد در حالیکه با درنظر گرفتن الگوهایی همچون حضرت زهرا(سلام الله علیها) این تناقص از بین خواهد رفت.
حجت الاسلام سجادی امین به تفاوتهای حقوقی مرد و زن اشاره کرد و فرمود: در مسائل فقهی و حقوقی تفاوتهایی وجود دارد مثلاً در مسائلی همچون ارث، شهادت، قضاوت، تصدی برخی مشاغل یا جایگاه های اجتماعی مثل مرجعیت، ممکن است این سوال مطرح شود که چطور زن طبق آموزههای دینی ارزشمند و متعالی است اما از طرف دیگر تفاوتهایی با مرد دارد؟! این نکته را هم بیان کنیم که اندیشههای غربی هم از این مسئله تفکرات متعددی را ذکر کردند. لذا وقتی ما به جایگاه و شخصیت زن توجه کنیم این تفاوتها در نگاه دینی رفع تکلیف از زن است نه سلب حق. این مسئله را در کتاب زنان و مرجعیت توضیح دادیم که در نگاه دینی تکالیف متعددی در جامعه وجود دارد که بعضی از امورات مربوط به افراد خاصی است؛ از جمله امور حسبه که برعهده افرادی خواهد بود که این امور را رسیدگی کنند و دیگر نیازی نیست زنان به آن بپردازند و این مسئله یعنی رفع تکلیف و مسئولیت نه سلب حق. در مورد مسائل دیگر همچون شهادت دادن در دادگاه، در برخی از موارد نیاز است که زن شهادت دهد و در برخی موارد نیاز نیست.
ایشان در ادامه با توجه به در نظر گرفتن رسالت اصلی زن که همان مسئله ازدواج است فرمودند: محبوبترین بنا نزد خداوند ازدواج است چراکه ازدواج انسان را در مسیر رشد و کمال با وجود همه سختیهای و دشواریهای زندگی قرار میدهد و اینک زن به عنوان یک فرد، بهترین رسالتش را ازدواج و وظایفی همچون: شوهرداری، تولید نسل و تربیت فرزند که مهمترین جهادها در آموزههای دینی مطرح شده، قرار داده است. چرا که خداوند با قرار دادن احساسات، عواطف در جسم و روح زن به طوریکه در روایات هم به ریحانه بودن زن نه قهرمان بودن آن اشاره شده که زن نباید مشاغل و مشغله های سخت که مناسب روحیات و عواطف او نیست انجام دهد بلکه بهترین رسالت او حفظ خانواده و تربیت انسانهاست.
به عبارت دیگر مسئولیت زن در خانواده مربیگری است. لازم به ذکر است که اگر چیزی غیر از مسئله ازدواج و خانواده بود حضرت زهرا(سلام الله علیها) ازدواج نمیکرد. بنابراین رشد و سعادت زن با توجه به آموزههای دینی همان رسالت اصلی او یعنی ایجاد و حفظ خانواده است. هرچند که در طول تاریخ بانوانی داریم که همچون حضرت زینب(سلام الله علیها) همسر حبیب بن مظاهر و همسر زهیر بن عین که مردان خود را جهت همراهی امام حسین(علیه السلام) به منظور تشویق و شکل گیری شخصیت و غیرت مردان خود نقش بسزایی داشتهاند. بنابراین الگوی ما الگوی سوم زن است چراکه الگوی سوم پایه و اساس اصلی رسالتش برعهده زن است که زن با فرزندآوری و تربیت صحیح آن میتواند جامعه را در مسیر صحیح رشد و تکامل سوق دهد.
والحمدلله رب العالمین
[۱] . با توجه به آیه شریفه «ضرب الله مثلا للذین آمنوا …».