نهمین کارگاه آنلاین ذیل همایش با عنوان “مهارت افزایی، موضوع یابی علمی ۱ ” توسط سرکارخانم دکتر راضیه تبریزی زاده ۱۹ و ۲۱ آذرماه به همت معاونت پژوهش مدرسه علمیه تخصصی فاطمه الزهرا (س) آبادان برگزار شد.
دکتر تبریزی در ابتدا از اهمیت زیاد موضوع سخن گفتند اینکه در حکم سر یا خون برای پیکره پژوهش است یا به مثابه ویترین برای یک پژوهش و باعث می شود مخاطب آنرا بپسندد. سپس تذکر داده شد که در باب خود موضوع باید دو نکته رعایت شود:
۱٫ مقدار زمانی که با توجه به مشغله هایمان می خواهیم یا می توانیم برای مقاله یا پژوهشمان اختصاص بدهیم.
۲. در نظر گرفتن توان علمی در رشته مرتبط با موضوع مقاله.
این دو نکته با میزان وسعت موضوع پژوهش ارتباط مستقیم دارند یعنی با توجه به زمان و توان علمی موضوع را محدود ولی به آن عمق ببخشید .
برای انتخاب یک موضوع مناسب برای مقاله، مراحل زیر را دنبال کنید:
۱- علایق شخصی: ابتدا فکر کنید که در چه زمینه‌هایی علاقه دارید. آیا علایق شما در حوزه‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم پزشکی یا سایر حوزه‌ها است؟
۲- مطالعه منابع: پس از تعیین علایق، مطالعه منابع مختلف مثل مقالات علمی، کتب و وبسایت‌های معتبر را در زمینه‌های مرتبط با علایق خود آغاز کنید.
۳- تحلیل مسائل: با مطالعه منابع مختلف، موضوعاتی که در آن‌ها نیاز به بررسی و پژوهش وجود دارد را شناسایی کنید. البته! تحلیل مسئله در انتخاب موضوع برای مقاله یا تحقیق بسیار اهمیت دارد. در این قدم، شما باید به دقت مسئله یا موضوع مورد نظر خود را بررسی کنید و این مراحل را دنبال کنید: الف. شناخت مسئله: ابتدا مسئله یا موضوع مورد بررسی خود را به دقت شناسایی کنید. باید مسئله خاصی باشد که قابل بررسی و پژوهش باشد. ب. تبیین مسئله: معرفی مسئله به طور دقیق و واضح بسیار حائز اهمیت است.
شما باید بتوانید مسئله را به طور کامل و قابل فهم برای مخاطبین توضیح دهید. ج. تحلیل علل و انگیزه‌ها: برای رسیدن به یک تحلیل دقیق از مسئله، نیاز است که عوامل موثر و علل پیشرفت آن مسئله را شناسایی کنید. د. بررسی پیامدها: نکته دیگری که بسیار مهم است، بررسی پیامدهای مسئله است. باید بفهمید چگونه مسئله مورد نظر تاثیرگذاری را بر زندگی افراد یا جوامع دارد. پ. راه‌حل و پیشنهادات: در انتها، پس از تحلیل مسئله، باید راه‌حل‌های ممکن برای آن مسئله را بررسی کنید و پیشنهادات مناسبی را برای حل مسئله ارائه دهید. با این روش‌ها، شما می‌توانید با دقت مسئله مورد نظر خود را تحلیل کرده و موضوع مناسبی برای مقاله یا تحقیق خود انتخاب کنید
۴٫ تاکید براهمیت موضوع: انتخاب موضوعی که اهمیت و ارزش افزوده داشته باشد و برای جامعه و محققان مورد توجه قرار گیرد، حیاتی است. بدون شک، اهمیت موضوع یک مقاله یا تحقیق، یکی از عوامل حیاتی برای موفقیت آن است. برخی از نکات مهم در خصوص اهمیت موضوع چنین است:
الف. جلب توجه: یک موضوع باید قابلیت جلب توجه خوانندگان را داشته باشد تا این امکان وجود داشته باشد که علاقه‌مندان به مطالعه مقاله شما افزایش یابد.
ب. تازگی و نوآوری: انتخاب موضوعی که دارای تازگی و نوآوری باشد، باعث میشود تا علاقه‌مندان به مطالعه مقاله شما در جریان جدیدترین تحقیقات و دیدگاه‌ها قرار بگیرند.
ج. اهمیت علمی و اجتماعی: موضوع مورد تحقیق باید اهمیت علمی و اجتماعی داشته باشد، به‌طوری که مطالعه و بررسی آن، به پیشرفت در زمینه مورد نظر کمک کند.
ح. ارتباط با مخاطبان: باید موضوعی انتخاب شود که ارتباط خوبی با مخاطبان خود داشته باشد و به نیازها و سوابق آن‌ها پاسخ دهد.
پ. امکان‌پذیری تحقیق: موضوع باید امکان‌پذیر و قابل بررسی باشد تا بتوانید به راحتی داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز را جمع‌آوری کنید.
ق. پیش بینی پژوهش: انتخاب موضوعی که قابلیت پژوهش و اعمال تحلیل‌های علمی بیشتری داشته باشد، موجب رشد و گسترش دانش اجتماعی و علمی شما خواهد شد. با توجه به این نکات، اهمیت موضوع یک مقاله بسیار حائز اهمیت است و تاثیر زیادی بر پذیرش و موفقیت آن دارد. انتخاب یک موضوع با اهمیت و جذاب می‌تواند در بهبود کیفیت مقاله و تحقیق شما اثر بخش باشد.
۵٫ تعیین محدوده موضوع: محدود کردن موضوع به یک محدوده خاص، مانند زمان، مکان، جمعیت مورد مطالعه و … کمک می‌کند تا موضوع مشخص‌تری داشته باشید. تعیین محدوده برای موضوع یک مقاله یا تحقیق، به شما کمک می‌کند تا موضوع خود را محدودتر و مشخص‌تر کنید و به شما کمک می‌کند تا به یک تحقیق یا تحلیل دقیق‌تر برسید.
در ادامه تعدادی از مراحلی که برای تعیین محدوده برای موضوع مقاله مهم است را توضیح می‌دهیم:
الف. مشخص کردن مقصود: ابتدا باید مشخص کنید که می‌خواهید از این تحقیق یا مقاله چه مطلب یا چه چیزی را درک کنید یا به آن پاسخ دهید.
ب. تبیین محدوده زمانی: تعیین محدوده زمانی که می‌خواهید برای بررسی موضوع خود اختصاص دهید، بسیار مهم است. اینکه آیا قرار است به تاریخ قدیمی تر بپردازید یا موضوع را در بازه زمانی مشخصی بررسی کنید.
ج. تعیین محدوده مکانی: محدوده مورد نظر شما درک کجا است؟ اینکه آیا به یک منطقه خاص یا کشوری خاص محدودیت داده میشود یا به یک محله خاص محدود میشود مهم است.
م. مشخص کردن جمعیت مورد مطالعه: اگر مورد مطالعه شما مردمانی خاص یا گروهی خاص است، باید این جمعیت را به دقت و بازه زمانی محدود دسته‌بندی کنید.
د. تعیین محدودیت در متغیرهای مورد بررسی: اگر می‌خواهید برخی از متغیرها را محدود کنید، باید به دقت تعیین کنید که کدام متغیرها را مورد بررسی قرار می‌دهید.
با توجه به این نکات، تعیین محدوده برای موضوع مقاله یا تحقیق، به شما کمک می‌کند تا تحلیل و بررسی خود را به شکل دقیق‌تر و واضح‌تری انجام دهید. این به شما کمک می‌کند تا به نتایج دقیق‌تری برسید و مطلبی منسجم و اصولی را ارائه دهید. بهتر از پژوهش با موضوع گسترده و عمق چند سانتی است هر چه این دو نکته واقعی در نظر گرفته شود باعث علاقمندی پژوهشگر برای نوشتن پژوهش میشود .
